Günümüzde en yaygın olan bağımlılıkların başında sigara geliyor. Üstelik ne sigaranın zararları ne de barındırdığı etken maddeler, artık çoğu insan için vazgeçirici bir unsur niteliği taşımıyorlar. Dolayısıyla genç, yaşlı, fakir, zengin, aç, hasta veya herhangi bir durumda olmak; sigara kullanımını engellemeye yetmiyor çünkü sigaranın her kesime hitap eden bir sürü çeşidi ve çok yaygın bir dağıtım ağı bulunuyor.
İnsanları sigaraya teşvik eden ya da sigarayı insanlar için cazip kılan başlıca iki faktör vardır: Fiziksel ve psikolojik bağımlılık türleri. Fiziksel bağımlılıklar, çoğunlukla uzun süreli nikotin kullanımına bağlanırken psikolojik bağımlılıklar ise insanlara göre değişkenlik gösteriyor. Kimilerince dudak tiryakiliği de denilen, sigaranın ciğerlere çekilmediği halde kullanılması durumu; bu psikolojik bağımlılıklarla ilişkilendiriliyor. Kişinin bastırılamayan veya fazla bastırılmış duygularını yaşatma biçimi, genelde duygusal bir açlık ve beraberinde sigara kullanımını getiriyor. Bu noktada kişiler, sigaranın sağlığa zararları ile ilgilenmek bir yana neredeyse hiçbir şeyi duymak istemiyorlar.
Uzun süreli sigara yokluğunun kişilerde fiziksel huzursuzluklara (baş dönmesi, bulantı, titreme vb.) dönüşmesi fiziksel bağımlılık türüne örnek gösterilebilir. Psikolojik bağımlılıklar ise ancak kişinin kendinin farkında olması ve hangi durumlarda sigaraya yöneldiğini fark etmesiyle açığa çıkabilir. Ayrıca her iki bağımlılık türünün de aynı doğrultu da nüksetmesi mümkündür. Çünkü hemen hemen çoğu insanda fiziksel huzursuzlukların yol açtığı psikolojik sıkıntılara ya da psikolojik sıkıntıların yol açtığı fiziksel huzursuzluklara rastlanabilir. Bu ikisinin ilintili olduğunu unutmamak gerekir.
Sigaranın İnsan Vücuduna Etkileri Nelerdir?
Sigaranın içinde neler var sorusunun kesin bir cevabı olmamakla birlikte, yine de sigaranın içindeki zararlı maddeler şu şekilde sıralanabilir: Amonyak, arsenik, kadmiyum, formaldehid, aseton, bütan, propylene glycol, terebentin, benzen, kurşun, katran, nikel ve bunlarla ilişkili olan 4000’den fazla zehirli madde. Tüm bu maddelerin yan etkileri nelerdir ya da net bir biçimde sigaranın zararları nelerdir diye soracak olursanız; sigara yapımında ana madde olarak kabul edilen nikotinin, tarih boyunca zehir olarak kullanıldığını söylemek yerinde olacaktır. Bunun yanı sıra neden olduğu bilinen bazı kanser türleri bulunmaktadır. Bunların en bilinenleri;
- Akciğer kanseri,
- Ağız kanseri,
- Burun kanseri,
- Dudak kanseri,
- Boğaz kanseri,
- Gırtlak kanseri,
- Yemek borusu kanseridir.
Ne yazık ki sigaranın kanser risklerinin yanında, diğer ciddi sağlık problemlerine yol açtığı da rahatlıkla söylenebilir. Örneğin; ağız ve yutakta tat kaybı, nefes darlığı, çarpıntı, aşırı halsizlik, performans düşüklüğü ve tansiyon problemleri gibi rahatsızlıklar sigara kullanan bireylerde daha sık rastlanan durumlardır. Ayrıca astım, kalp yetmezliği, damar tıkanıklığı, kısırlık ve tansiyon hastalıkları da yine sigara ile tetiklenen yahut direkt olarak sigaranın neden olduğu hastalıklardır.
Bilinen bu fiziki zararlar bir yana, bir de çevresel ve ruhsal zararlardan bahsetmek gerekir. Sigara tüketen bireylerin sandığının aksine sigara, kişinin hayatında kurtarıcı bir mola niteliği taşımıyor. Tam tersi yorgunluk, stres, kaygı ve dürtüsel tepkiler eşliğinde kişinin kendine ayıracağı zamanı zedeleyerek, hayatı zorlaştırıyor. Çoğu insan verdiği beş dakikalık sigara molasıyla mutlu olacağını düşünürken aslında sigara bitiminde daha sinirli ya da huzursuz olabiliyor.
Çevresel zararlar ise koku, duman gibi sigara kullanmayan başka bir bireyi oldukça rahatsız edebilecek unsurlarla ortaya çıkıyor. Kişiler bu noktada aile veya arkadaşlarıyla iletişim kuramaz veya sürekli olarak onlar tarafından yargılanır hale geliyor. Çünkü sigara kullanımı, kullanmayan diğer kesim için anlaşılamayan ve hatta açıklanamayan mantıksız bir hareket olarak görülüyor. Anlayışın ve tahammülün azaldığı noktalarda ise maalesef ciddi kavgalar baş gösteriyor.
Sigara Nasıl Bırakılır?
Sigara bırakma, azaltma ya da sınırlandırma gibi kavramların dışında kalır çünkü sigarayı tamamen bırakmak, kişilerin irade ve idare süreçleriyle doğrudan ilişkilidir. İrade kısmı, psikolojik bağımlılık noktasında kişinin kendi bilincinin kontrolünü ele almasıyla gerçekleşir. Bu da bilinçaltı etkilerinin fark edilmesi ve farkındalıkların arttırılmasıyla mümkündür fakat eyleme dönüşmeyen hiçbir farkındalık, esasen bir fark etme değildir. Dolayısıyla kişilerin en az iradelerini kontrol etmek kadar idare edebilmeyi de bilmeleri gerekir. Burada idareden kasıt yalnızca ruhsal değildir çünkü sigarayı bırakma sürecinde hem ruhsal hem de fiziksel bir mücadele söz konusudur. Fiziksel mücadele, daha önce vücuda yerleşmiş olan nikotinin atılmasıyla sona erecektir. Bu atılımın 1 ile 3 gün arasında gerçekleştiği bilinse de bazı durumlarda değişkenlik gösterebileceği unutulmamalıdır.
Tüm bunlar ilk etapta zorlayıcı veya karmaşık gelebilir fakat basitleştirmeye çalışmak daha kolay olacaktır. Örneğin destek almak, yardım talep etmek, paylaşmak gibi ek eylemler kişiler için çoğu zaman teşvikleyici nitelikte olabilir. Üstelik aileniz veya arkadaşlarınız içinde destek alabileceğiniz biri yoksa ya da tanıdığınız birinden destek almak istemiyorsanız, kurumlara başvurmanız da mümkün. Bu noktada sigara bırakma hattı olarak bilinen Alo 171’i arayabilir veya size en yakın sigara bırakma polikliniğini bularak, ziyaret edebilirsiniz.
Bu süreçte piyasa içerisinde sigara bırakma ilacı adı altında satılan bir sürü zararlı kimyasal ile karşılaşabilirsiniz. Bunlar bantlardan tutun da haplara ve sakızlara kadar birçok farklı form ve fiyatta karşınıza çıkabilir. Eski bir alışkanlıktan kurtulmaya çalışırken yeni bir tanesini eklemeyeceğinizden emin olmalı ve mümkünse doktor tavsiyesi almadan hiçbir ürünü kullanmamalısınız.
Sigarayı Bıraktıktan Sonra Bizi Ne Bekliyor?
Sigara bırakma süreci çabuk ve kolay işlemeyebilir. Bu nedenle sigarayı bıraktım derken yeniden başlamanız çok tabiidir. Böyle bir durumda üzülmemeli ve yeniden denemek için ayağa kalkmalısınız. Süreç içerisinde kabızlık, uyku sorunları ve ağız yaraları gibi yan etkilere hazırlıklı olmanız gerekebilir fakat tüm bunlar sizin pes etmenize neden olmamalı çünkü bunun bir süreç olduğuna ve sonunda illaki başarılı olacağınıza inanmalısınız.
Bu süreçte sigara fiyatları ile uğraşmak zorunda kalmayacağınız için tasarruf ettiğiniz miktarı kendinize ayırabilir ve spor gibi aktivitelerle vücudunuzu destekleyebilirsiniz. Çoğu kişi sigarayı kilo almamak için bırakmayı reddeder. Bu süreçte kilo almak istemiyorsanız spor güzel bir tavsiye olabilir fakat sporla beraber diyete başlamak çok fazla fayda sağlamayabilir. Çünkü vücudunuz alışık olmadığı iki süreci birden yönetmeye çalışırken daha fazla yıpranacaktır. Bu koşullarda yalnızca spor, çok daha sağlıklı bir seçimdir.
Son olarak; sigarayı bırakmak bir kerelik bir mevzu değildir yani bunu korumanız gerekir. Dolayısıyla çay, kahve, alkol gibi sigara tetikleyicilerinden uzak durmayı deneyebilirsiniz. Hatta yalnızca bu tarz içeceklerden değil, sizi sigara içmeye zorlayan bütün yan unsurlardan dilediğiniz gibi kurtarabilirsiniz.
Anahtar Kelimeler: sigara, sigaranın zararları, sigara bırakma, sigara bırakma hattı, sigara bırakma ilacı, sigaranın zararları nelerdir, sigaranın içinde neler var, sigaranın içindeki zararlı maddeler, sigara fiyatları, sigaranın sağlığa zararları
Ana Başlık: Sigaranın Sağlığa Zararları Nelerdir?
Alt Başlıklar: Sigaranın insan vücuduna etkileri nelerdir, sigara nasıl bırakılır, sigarayı bıraktıktan sonra bizi ne bekliyor