Damarları zorlayan, kalp ve beyin sağlığını tehdit eden yüksek tansiyon, çoğu zaman belirti vermeden ilerler. Erken teşhis ve düzenli takip, hayati riskleri önler.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Nedir?
Yüksek tansiyon ya da tıbbi adıyla hipertansiyon, kanın damar duvarına normalden fazla baskı uygulaması durumudur. Bu durum uzun vadede kalp, beyin, böbrek ve damar sistemi üzerinde yıkıcı etkilere neden olabilir. Genellikle sinsi seyreden hipertansiyon, yıllarca belirti vermeden ilerleyebilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Bir kişinin tansiyonu sistolik (büyük tansiyon) 140 mmHg’nin ve/veya diyastolik (küçük tansiyon) 90 mmHg’nin üzerindeyse, hipertansiyondan söz edilir.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Neden Olur?
Hipertansiyonun nedenleri iki ana başlıkta incelenebilir:
1. Primer (Esansiyel) Hipertansiyon:
Genetik ve yaşam tarzına bağlı gelişir. Genellikle 40 yaş sonrası ortaya çıkar. En sık görülen hipertansiyon türüdür.
2. Sekonder Hipertansiyon:
Altta yatan başka bir hastalığın sonucu olarak gelişir. Böbrek hastalıkları, hormonal bozukluklar, bazı ilaçlar, uyku apnesi gibi durumlar tetikleyici olabilir.
Tansiyon Belirtileri Nelerdir?
Yüksek tansiyon çoğunlukla belirti vermez. Ancak bazı durumlarda şu belirtiler görülebilir:
- Baş ağrısı (özellikle ense kısmında)
- Baş dönmesi
- Bulanık görme
- Burun kanamaları
- Yorgunluk
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
Bu belirtiler ortaya çıktığında tansiyon değerinin kontrol edilmesi önemlidir.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Teşhisi Nasıl Konulur?
Hipertansiyon tanısı için:
- Düzenli tansiyon ölçümleri (farklı zamanlarda yapılan en az 2-3 ölçüm)
- 24 saatlik tansiyon holter takibi (gerekli görüldüğünde)
- Kan ve idrar testleri
- Kalp ve böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi yapılır.
Hipertansiyonun tipi ve olası nedenleri belirlenerek kişiye özel bir tedavi planı hazırlanır.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hipertansiyon tedavisinde temel amaç, kan basıncını kontrol altına alarak organ hasarlarını önlemektir. Tedavi yöntemleri:
- Yaşam tarzı değişiklikleri:
- Tuz tüketiminin azaltılması
- Düzenli egzersiz
- Sağlıklı ve dengeli beslenme
- Sigara ve alkol kullanımının bırakılması
- Kilo kontrolü
- İlaç tedavisi: Gerekli görüldüğünde doktor kontrolünde başlanır.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) İlaçları Ne İşe Yarar?
Hipertansiyon ilaçları farklı mekanizmalarla kan basıncını düşürür:
- Diüretikler (idrar söktürücüler): Vücuttaki fazla sıvıyı atarak tansiyonu düşürür.
- ACE inhibitörleri ve ARB’ler: Damarların gevşemesini sağlar.
- Beta blokerler: Kalp atım hızını yavaşlatarak kan basıncını düşürür.
- Kalsiyum kanal blokerleri: Damarların genişlemesini sağlar.
Bu ilaçlar genellikle uzun süreli kullanılır ve düzenli kontrol altında değerlendirilmelidir. Tedavinin etkili olabilmesi için hasta uyumu çok önemlidir.
“Yüksek tansiyon kontrol altına alınmadığında kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Düzenli kontroller ve bilinçli yaşam tarzı ile tansiyonunuzu dengede tutmak mümkündür.”