Sessiz İltihap: Romatoid Artrit
Romatoid artrit (RA), halk arasında “iltihaplı romatizma” olarak bilinen, eklemleri hedef alan kronik bir hastalıktır. Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi dokularına saldırmasıyla ortaya çıkar. Bu saldırı, özellikle eller, bilekler ve dizler gibi küçük eklemlerde iltihaba, şişliğe, ağrıya ve zamanla eklem hasarına yol açar.
Romatoid Artrit Nedir?
Romatoid artrit, bağışıklık sisteminin eklem zarlarını hedef alarak iltihaba yol açtığı otoimmün bir hastalıktır. Eklemlerdeki bu kronik iltihap, kıkırdak ve kemik dokusunu da tahrip edebilir. Zamanla hareket kısıtlılığına, eklem şekil bozukluklarına ve yaşam kalitesinde ciddi düşüşlere neden olabilir.
Hastalığın Evreleri
Romatoid artrit ilerleyici bir hastalıktır ve farklı evrelerde kendini gösterir:
- Evre 1 (Erken dönem): Hafif eklem ağrısı, sabah tutukluğu ve şişlik görülebilir.
- Evre 2 (Orta dönem): Eklemlerde kıkırdak hasarı başlar, hareket kısıtlılığı artar.
- Evre 3 (İleri dönem): Eklemlerde kemik erozyonları gelişir, deformiteler ortaya çıkar.
- Evre 4 (Son dönem): Eklemler işlevini kaybeder, hasta günlük aktivitelerde zorlanır.
Belirtiler
Romatoid artritin en sık görülen belirtileri şunlardır:
- Sabahları en az 30 dakika süren eklem tutukluğu
- Ellerde, bileklerde ve dizlerde şişlik, hassasiyet
- Eklemlerde sıcaklık artışı ve kızarıklık
- Yorgunluk, halsizlik ve iştahsızlık
- Zamanla eklem şekil bozuklukları
Romatoid Artrit Neden Olur?
Kesin nedeni bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık ve çevresel faktörler rol oynar. Bağışıklık sisteminin yanlış yönlendirilmiş tepkisi, eklemleri hedef alarak kronik iltihaba yol açar. Sigara kullanımı, bazı enfeksiyonlar ve hormonal değişiklikler de tetikleyici olabilir.
Risk Faktörleri
Romatoid artrit gelişme riskini artıran durumlar:
- Ailede romatoid artrit öyküsü
- Kadın olmak (kadınlarda 2-3 kat daha sık)
- 40 yaş ve üzeri olmak
- Sigara içmek
- Fazla kilo ve hareketsiz yaşam tarzı
Teşhis
Tanı, romatoloji uzmanı tarafından konur. Hastanın öyküsü ve fizik muayenenin yanı sıra;
- Kan testlerinde romatoid faktör (RF) ve anti-CCP antikorları
- CRP ve sedimentasyon gibi iltihap göstergeleri
- Röntgen, MR ve ultrason ile eklem hasarının görüntülenmesi
kullanılır.
Tedavi Yöntemleri
Romatoid artrit tamamen iyileştirilemez, ancak tedavi ile kontrol altına alınabilir:
- İlaç tedavisi: Ağrı kesiciler, kortizon, DMARD (hastalığı yavaşlatıcı ilaçlar) ve biyolojik tedaviler
- Fizik tedavi ve egzersiz: Eklem hareketliliğini korumak için önemlidir
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Düzenli egzersiz, dengeli beslenme, sigaradan uzak durma
- Cerrahi: Eklem hasarının ileri olduğu durumlarda protez ameliyatları uygulanabilir
“Romatoid artrit erken teşhis edildiğinde eklem hasarı ve yaşam kalitesi kaybı büyük ölçüde önlenebilir.”