Beyne giden kan akışının aniden durmasıyla oluşan inme (felç), saniyelerin bile önemli olduğu ciddi bir sağlık sorunudur. Erken teşhis ve müdahale, hayat kurtarır ve kalıcı hasarları önleyebilir.
İnme (Felç) Nedir?
İnme ya da halk arasındaki adıyla felç, beynin bir kısmına giden kan akışının ani şekilde kesilmesiyle ortaya çıkan nörolojik bir durumdur. Beyin dokusunun oksijen ve besin alamaması sonucu hücreler hızla ölmeye başlar. Bu durum; konuşma, hareket etme, denge ve bilinç gibi temel işlevlerde ani kayıplara neden olabilir.
İnme, temel olarak iki ana tipe ayrılır:
- İskemik İnme: Beyne giden damarlardan birinin pıhtı nedeniyle tıkanması sonucu oluşur (vakaların %85’i).
- Hemorajik İnme: Beyin damarlarından birinin yırtılarak kanaması sonucu oluşur.
İnme (Felç) Neden Olur?
İnmenin en yaygın nedenleri şunlardır:
- Beyin damarlarında tıkanıklık (ateroskleroz)
- Kalpten kaynaklanan pıhtı atımı (örneğin atriyal fibrilasyon)
- Yüksek tansiyonun beyin damarlarını zorlaması ve yırtması
- Travmatik beyin yaralanmaları
- Kanama bozuklukları veya kan sulandırıcı ilaçların kontrolsüz kullanımı
İnme (Felç) Risk Faktörleri Nelerdir?
- Yüksek tansiyon
- Diyabet
- Kolesterol yüksekliği
- Sigara ve alkol kullanımı
- Aşırı kilo ve obezite
- Düzensiz yaşam tarzı ve hareketsizlik
- Kalp hastalıkları
- Ailede inme öyküsü
- 55 yaş ve üzeri olmak
İnme (Felç) Belirtileri Nelerdir?
İnme aniden geliştiği için belirtilerin hızlı fark edilmesi çok önemlidir. En sık gözlenen belirtiler şunlardır:
- Yüzün bir tarafında ani düşme ya da asimetri (özellikle gülümserken fark edilir)
- Kollardan birinde veya her ikisinde ani güçsüzlük veya hissizlik
- Konuşma bozukluğu, kelimeleri anlama veya doğru telaffuz etmede zorluk
- Ani gelişen baş dönmesi, denge kaybı, yürüme güçlüğü
- Şiddetli ve ani baş ağrısı
- Görme kaybı ya da bulanıklık (tek gözde veya her iki gözde)
İnme Tanısı Nasıl Konur?
İnme şüphesi olan hastalar acil olarak değerlendirilmeli ve tanı konulmalıdır. Tanı için:
- Nörolojik muayene
- Beyin görüntüleme yöntemleri (BT ve/veya MR)
- Kan testleri
- Kalp değerlendirmesi (EKG, EKO)
- Damar ultrasonları (boyun ve beyin damarları) kullanılır.
- Damarların BT Anjiografi yada MR Anjiografi ile görüntülemesi yapılır.
İnme (Felç) Tedavisi
İnme tedavisi, inmenin türüne göre değişir:
İskemik İnme Tedavisi:
- Pıhtı çözücü ilaçlar (trombolitik tedavi): İlk 4.5 saat içinde uygulanırsa etkilidir.
- Tromboembolik girişimler: Bazı hastalarda kateterle pıhtı çekilebilir.
Hemorajik İnme Tedavisi:
- Kanamanın kontrol altına alınması, beyin içi basıncın düşürülmesi
- Cerrahi müdahale (gerektiğinde)
REHABİLİTASYON
Her iki inme türünde de rehabilitasyon süreci hayati önem taşır. Fizyoterapi, konuşma terapisi ve psikososyal destek, yaşam kalitesinin artırılmasına yardımcı olur.
“İnme, erken müdahale ile geri döndürülebilir bir sağlık sorunudur. Belirtileri tanımak ve hızlı hareket etmek hayat kurtarır.”