Sağlık Köşesi

Narsisistik (Özsever) Kişilik Bozukluğu

Kişilik ve Kişilik Bozukluğu Nedir?


Kişilik, bireyleri birbirinden ayıran; sonradan kazanılmış ve doğuştan var olan, tutarlı bir
biçimde gözlemlenen özelliklerin tümüdür. Kişiliğin oluşumunda; doğumdan önceki süreç,
doğum sonrası süreç ve çocukluk dönemindeki ruhsal/fiziksel yaşantılar; öğrenme,
toplumsallaşma ve olgunlaşma faktörleriyle şekillenir ve çocukluktan itibaren belirginleşen
bir kişilik yapısı oluşmasını sağlar. Kişilik bozuklukları ise genç yetişkinlik çağlarında
başlayan, zaman içinde stabil duruma gelen, bozulmalara ve mutsuzluklara sebep olan, yaygın
ve katı özellikteki öznel yaşantılar veya kültürel kurallardan sapan davranışlardır.


Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?


DSM V’de B kümesinde yer alan narsistik (özsever) kişilik bozukluğu; çok değerli, eşsiz ve
üstün biri olduğuna yönelik yoğun duygular, empati yapamama ve beğenilme ihtiyacı ile
karakterize edilen bir bozukluktur. Bu bozukluğa sahip olan kişiler; insanların kendisi
hakkındaki düşüncelerini gereğinden çok daha fazla önemseyen, ilginin hep üstlerinde
olmasından çok hoşlanan, kendini çok fazla beğenen insanlar olarak tanımlanabilirler. Bu
insanlar bulundukları her yerde güçleri, başarıları ve güzellikleri ile ön planda olacaklarını,
ayrıcalıkları olacağını ve diğer insanlardan farklı bir muameleye layık olduklarını düşünürler.


Narsist Kişilerin Özellikleri Nelerdir?


Narsistler çoğunlukla şan, şöhret ve ünü seven; kendisini diğer insanlardan üstün ve farklı
gören kişilerdir. Narsistler için baş tacı yapılmak, el üstünde tutulmak, övülmek, kendilerini
özel ve önemli hissetmek,  sürekli özel bir muameleyle karşılanmak çok önemlidir.
Çoğunlukla soğuk, herkese üstten bakan, kibirli, mesafeli, kendini beğenmiş ve çekici bir
görünüme sahiplerdir. Bu bozukluğa sahip kişiler diğer insanlara bağımlı bireylere
dönüşürler. Oluşan bu bağımlılık sonucunda ise kıskanç veya kırılgan kişilik yapıları
geliştirmektedirler. Sürekli olarak alıcı olan taraftaki narsistler, aldıklarından doyum
sağlayamazlar bu sebeple devamlı bir boşluk hissi yaşamaktadırlar.


Narsistik kişiler güç ve saygınlıkla avunur bunun yanında, başkalarından daha güzel, önemli,
yetenekli ve güçlü olduklarına dair fikirleriyle kendilerini fazlasıyla yüceltirler. Narsisistik
kişilik bozukluğuna sahip bireyler eleştirinin her türlüsüne karşı fazla alıngandır, eleştirinin
doğruluğunu göz ardı ederek üzüntü veya kızgınlık gibi tepkiler verirler.
Narsisist kişiler başka insanların bilgilerini ve başarılarını kendilerine mal etmekte oldukça
beceriklidirler. Başka bir insanın başarısını hiç rahatsızlık duymadan kendi başarıları gibi
gösterebilirler. Tüm insanları, her türlü ilişkiyi, sahip oldukları tüm gücü kendi çıkarları adına
kullanabilirler. Bu bozukluğa sahip kişiler için güçlü olmak çok önemlidir bu sebeple başarılı
olup iyi bir konuma gelebilmek adına çok yoğun çalışabilirler.
Kıskançlık ve haset etmek en sık yaşadıkları duygular arasındadır. Başka insanların
güzellikleri, üstünlükler, başarıları ve sahip olduklarını kıskanabilirler. Kendilerinin istediği
ama sahip olamadıkları şeylere başka insanların sahip olmasına tahammül edemezler.

Narsisistik kişilik için belirleyici faktörlerden bir tanesi de çok yoğun hissedilen haset
duygusudur. Bu kişilikler çok yoğun ve sürekliliği olan bir haset duygusu yaşarlar ki diğer
insanlar hiçbir güzelliğe sahip olsun istemezler. Sanki başka insanlarının mutluluğu ve
başarısı onlar için mutsuzluk ve başarısızlıktır. Bu yaşanan haset durumu çok sıkıntı veren ve
anlamsız bir duygu sürecidir.


Narsistik Kişilik Bozukluğu Tanı Kriterleri


DSM V’e göre Narsisistik Kişilik bozukluğu Aşağıdaki maddelerden en az beş tanesi ya da
daha fazlası ile belirlenen, empati yapamama, beğenilme ihtiyacı ve büyüklenme ile süreklilik
gösteren bir örüntüdür; 
1-Büyüklenmeci bir yapıya sahiptir, yeteneklerini ve başarılarını abartır. 
2-Sınırsız zeka, başarı, güzellik, güç ya da üstün bir sevgi hayalleriyle uğraşır.
3-Eşsiz ve özel biri olduğuna ve onu anlayacak kişilerin de ancak üstün ve özel kişiler
olduğuna inanır.
4-Beğenilmeyi çok ister  
5- Her şeyi hak ettiği hissiyatına sahiptir.
6-Kendi çıkarları doğrultusunda diğer insanları kullanır. 
7- Başka insanların ihtiyaçlarını ve duygularını anlamak istemez, empati yapamaz. 
8- Çoğunlukla başka insanları kıskanır veya diğerlerinin onu kıskandığını inanmaktadır.
9- Başka insanlara karşı kendini beğenmiş tavırlar sergiler ve saygısızca davranır
Narsistik Kişilik Bozukluğu Epidemiyolojisi ve Tedavi
Narsistik kişilik bozukluğunun toplumda gözlemlenme sıklığı %0 ile %6.2 arasında
değişmektedir. Bu bozukluk için tanı alan kişilerin %50-75 arasında erkekler olduğu
belirlenmiştir. Gerçekleştirilen birçok çalışmada erkeklerde narsistik kişilik bozukluğuna daha
sık rastlandığı bulunmuştur ve bu bozukluğun nüfus içinde görülme sıklığının %1
dolaylarında olduğu tahmin edilmektedir.


Kişilik bozuklukları kökleşmiş ve dirençli bir örüntü sundukları için tedavi süresi
uzamaktadır. Narsistik kişilik bozukluğu için en etkili tedavinin psikoterapi olduğu
düşünülmektedir. Bu bozuklukta tek başına ilaç tedavisi sonuç vermemektedir. Bazı
durumlarda narsistik kişilik özellikleri nedeniyle kişi amacına ulaşamadığı zamanlarda ve
hayali ya da gerçek bir terk edilme durumunu karşı, depresif bir takım semptomlar
sergileyebilir bu gibi durumlarda antidepresan kullanımı yarar sağlayabilir.

Psikolog Büşra UZUNKAYA

Referanslar:
APA (2013). DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı. (çev. Köroğlu, E.). Hekimler
Yayın Birliği, Ankara.
Ar, Y. (2014). Büyüklenmecilik ya da incinebilirlik: Narsisistik kişilik
örgütlenmesinin şema terapi yaklaşımı çerçevesinde ele alınması. AYNA Klinik Psikoloji
Dergisi, 1(3), 29-43.
Battal, F., B. (2013). Gündelik Hayatta Narsisizmin Toplumsal Görünümleri. Güneş,
Ü. (Ed.). II. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı – V. Bursa: Uludağ
Üniversitesi.
Eldoğan, D. (2016). Hangi Narsizm? Büyüklenmeci ve Kırılgan Narsizmin
Karşılaştırılmasına İlişkin Bir Gözden Geçirme. Türk Psikoloji Yazıları, 19(37), 1-10.
Gülmez, N. (2009). Narsistik Liderlik. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü. İstanbul. 
Ozan, E., Karapınar, İ., Aydın, N., Fidan, T., & Oral, M. (2008). Narsisistik kişilik
bozukluğu: Gelişim süreçleri ve yaşamı. RCHP-Review Cases Hypotheses Psychiatry, 2, 25-
37.
Taymur, İ., & Türkçapar, M.H. (2012). Kişilik: Tanımı, Sınıflaması ve
Değerlendirmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4 (2), 154-177.
Timuroğlu, K., & İşcan, Ö. F. (2008). İşyerinde narsisizm ve iş tatmini ilişkisi. Atatürk
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 239-264.

Güncelleme Tarihi: 05.05.2023

İçerik Kategorileri : Genel

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.

Menü Görüntüle